Cognitieve gedragstherapie

De vijf elementaire functies

De mens bestaat ten gronde uit vijf elementaire functie eenheden:

• Onze zintuigen (ogen, oren, neus, smaakpupillen en de tastzin). Middels onze zintuigen kunnen we onze omgeving en ons lichaam waarnemen. Onze waarnemingsorganen. In de hersenen wordt de informatie, die we via de zintuigen ontvangen, verwerkt en in het geheugen opgeslagen.
• Ons denken. Hoe en wat we denken is een pure hersenfunctie. Het denken maakt gebruik van een databank: het geheugen. 
• Onze emotionele belevingen (bestaande uit een scale van gevoelens).
• Ons gedrag.  Wat doen we, wat doen we niet. Hoe gedragen we ons?
• En ons biologisch apparaat, dat uit verschillende functiesystemen bestaat (ademhaling, spierbewegingen, vertering enz.). Ons lichaam dat is opgebouwd uit cellen, en cellen vormen organen.

Deze vijf elementaire functie eenheden werken voortdurend onderling samen. We spreken ook wel van holisme.  Alles is onlosmakelijk met elkaar verbonden. 

Cognitieve gedragstherapie... een leertherapie

Vanuit deze visie vertrekt de cognitieve gedragstherapie, kortweg CGT.  Bij CGT gaat het in eerste instantie om hoe en wat mensen denken en hoe ze zich gedragen, met als doel een emotioneel evenwicht te herstellen en gedragsproblemen op te lossen.

CGT is een psychotherapeutische methode die enkel door professionelen mag/kan worden toegepast. Professionelen die een gedegen ervaring en kennis hebben m.b.t. CGT. Bovendien is er een aparte opleiding CGT .

Kenmerken van CGT als leerproces

• CGT leert je om zelfoplossend te denken en te handelen.
• CGT leert je nadenken over hoe je in het leven staat en wilt staan.
• CGT leert je hoe je emotionele problemen kunt aanpakken.
• CGT leert je groeien en dat veranderen wat je graag wilt veranderen in je leven.
• CGT leert je de oorzaak van je eigen emotionele problemen te ontdekken.
• CGT leert je hoe je angst, verdriet, eenzaamheid, onzekerheid, schuldgevoelens, minderwaardigheid, te kort aan zelfvertrouwen, faalangst en schaamte kunt aanpakken.
• CGT leert je een beter en gezonder zelfbeeld te ontwikkelen. Hoe je zelfreflectie kunt ontwikkelen.
• CGT leert je hoe je je kwaliteiten leert ontdekken en deze in de praktijk kunt om te zetten.
• CGT leert je je belangrijke levenswaarden te ontdekken en deze in je leven toe te passen.
• CGT is een ontdekkingsreis naar jezelf.

Geschiedenis van de CGT

Ten gronde genomen is de CGT ontwikkeld vanuit een filosofisch concept.  Aanvankelijk waren er de behavioristen, degenen die zich bezig hielden met gedrag van de mens (en dier). Denk maar aan Pavlov. Later (in de jaren vijftig) kwam er een nieuwe beweging als reactie op het behaviorisme, de cognitivisten. Vandaaruit ontstond er een nieuwe stroming waarin zich de behavioristen en cognitivisten verzoenden. Namelijk dat er niet enkel sprake is van gedrag, maar dat ook het waarnemen, denken en gevoelens een belangrijke rol spelen.

Het was met name Albert Ellis (1913-2007) die de fundamenten ontwikkelende van de huidige CGT. Ook hij vertrok vanuit een filosofische stelling,  deze van Epictetus, een stoïcijns filosoof uit de eerste eeuw na Chr. Zijn stelling was:

'Het zijn niet de gebeurtenissen of situaties in je leven die je emotioneel bewegen, het zijn je ideeën er over'

Op grond van deze filosofische stelling ontwikkelde Albert Ellis de RET-methode: Rationeel Emotieve Therapie. Samen met  Aaron Beck ontwikkelden ze later de CGT.  Vanaf die dag werd CGT voortdurend wetenschappelijk opgevolgd, bijgestuurd en verder ontwikkeld. Vandaag nog steeds.

Dit betekent dat CGT  -ondanks zijn filosofische achtergrond-  wetenschappelijk is onderbouwd en bewezen, als effectieve behandeling voor een breed scale aan psychische problemen.

Vanuit de grondbeginselen van de CGT ontwikkelden zich steeds meer nieuwe en andere varianten, zoals mindfulness, neurofeedback, EMDR en ACT (accepatatie commitment therapie).

Aanvullende behandelmethoden

ACT

Met aanvaarding wordt hier bedoeld:  leren aanvaarden dat angst en andere gevoelens er kunnen en mogen zijn. Ook dat er gedachten kunnen en mogen zijn. Gevoelens en gedachten zijn stromingen door ons heen, de hele dag door. Ze zijn er nu eenmaal. Je ertegen verzetten, ervoor vluchten of ze trachten te vermijden zijn vaak triggers, dat ze storend en belemmerend blijven in je dagelijks leven. Op den duur gaat alle aandacht blijvend naar deze gevoels- en gedachtenstromingen. Hierdoor vervaagd alle aandacht naar meer belangrijke levenswaarden in je leven.

ACT betekent Acceptatie en Commitment therapie. ACT sluit goed aan bij de cognitieve therapie.          Bij de cognitieve gedragstherapie leer je, hoe je storend en belemmerend 'denken & doen' kunt veranderen.  ACT leert je om steeds meer afstand te doen van negatief geladen denk- en emotionele stromingen, die door je heen gaan en vervolgens méér aandacht te geven aan voor jou zinvolle levenswaarden, en die in daden leert om te zetten.

TGI

TGI staat voor 'Twijfel Gevolg Interventie'. Deze methode wordt in hoofdzaak toepast bij mensen met een dwangprobleem (of OCS).

Opvallend, tekenend én kenmerkend bij de meeste vormen van een dwangststoornis is de twijfel.  Op grond van dit centraal kenmerk werd in 2003 een behandelmodel in het angstcentrum ontwikkeld (Jos Jazie, 2003©).  Het feit dat twijfels (gedachten en/of verbeelding) dermate overtuigend zijn, betekent dat iemand met een dwangstoornis, nauwelijks of niet aandacht heeft voor de juiste waarneembare feiten (of realiteit).  Daarnaast is er meestal sprake van mogelijke nare gevolgen in de vorm van 'wat kan gebeuren'. Twijfel + wat kan gebeuren heeft als gevolg angst, spanning of een onaangenaam gevoel. Om dit gevoel te neutraliseren, is een dwanghandeling (of ritueel) nodig. 

Het behandelmodel is derhalve gericht op de twijfel en hoe je meer waarneembare aandacht voor de feiten leert gebruiken.

Advies

Op Google kan men talrijke 'zogenaamde' behandelingen voor angststoornissen vinden. De laatste jaren vooral online-behandelingen. Te zwijgen over de charlatans. en zogenaamde ervaringsdeskundigen (zonder gedegen opleiding). 

Wees voorzichtig ! Raadpleeg altijd je huisarts (of psychiater) voordat je een keuze maakt. Het gaat hier om een psycho-medisch probleem dat ten gronde tot de (geestelijke) gezondheidszorg behoort.