Trichotillomanie (haaruittrekstoornis)

Tricho-tillo-manie

Een hele mond vol. Het begrip bestaat uit drie betekenissen:                                                                                    tricho heeft betrekking op haren;                                                                                                                                                    tillo heeft betrekking op overheersing  en                                                                                                                                          manie heeft betrekking op een overdreven (ziekelijke) gewoonte.                                                                                      De vertaling van trichotillomanie zou dan zijn: een overdreven gewoonte om haren uit te trekken of  haaruittrekstoornis.

Trichotillomanie behoort tot een dwangstoornis. Bij trichotillomanie is er sprake van een dwangmatig uitrekken van haren.

Hoe herken je trichotillomanie?

De hieronder benoemde kenmerken moet je als een en/of beschouwen.   Sommige kenmerken zijn bij de één heel duidelijk aanwezig, anderen weer niet.

Het eerste duidelijk kenmerk is, dat je op een dwangmatige manier (je wordt er als het ware toe gedwongen) herhaaldelijk je eigen haren uit te trekken. Dit gebeurt bijna onophoudelijk.

Meestal gebeurt dit op plaatsen als de hoofhuid, de wenkbrauwen en de oogleden. De plaatsen kunnen ook variëren (soms in de oksels, op de armen, benen of bij de genitaliën).

Om het haarverlies te beperken trek je wel eens één (of enkele) haren  op verschillende plekken uit. Het haarverlies valt dan niet zo erg op.

Om het haarverlies te verbergen of te camoufleren, maak je wel eens gebruik van make-up, een sjaaltje of een pruik.

Je hebt al meerdere pogingen gedaan om het haar uittrekken te verminderen of te doen stoppen. Echter zonder resultaat. De neiging of de dwang is te sterk.

Je hebt regelmatig last van het gevoel je zelfbeheersing kwijt te zijn, of je hebt schaamtegevoelens.

Soms ervaar je beperkingen en/of belemmeringen in je sociale leven (werk, school, relaties, vrije tijd of andere openbare situaties. Dikwijls probeer je deze te vermijden.

Het kan gebeuren dat je uitgetrokken haren bekijkt (als het ware bestudeert), of tussen je vingers rolt of tussen de tanden doortrekt of zelfs het haar in     stukjes bijt (en doorslikt).

Een onbehaaglijk, gespannen en/of angstig gevoel, of verveling kan een aanleiding zijn om je haren uit te trekken.   Tijdens  (of daarna) het haar uitrekken krijg je dan een opluchtend, voldaan of ontspannen gevoel.

Het kan ook zijn dat het haar uitrekken automatisch gebeurt en je er niet volledig van bewust bent.

Afgezien van de aanwezigheid van gezins- of familieleden, gebeurt het haar uittrekken meestal  als je alleen bent. Soms probeer je heimelijk een gelegenheid te vinden om aan je haaruittrekken te kunnen doen.

Het is zelfs niet uitgesloten dat je de neiging hebt om bij dieren of poppen haren uit te trekken.

Naast haar uittrekken, doe je ook aan huidpulken of op de lippen bijten.

Als persoon heb je een neiging perfectionistisch te zijn.

Soms heb je ook andere rituelen en/of handelingen die op een dwangmatige manier moeten gebeuren.

Gevolgen

De gevolgen zijn meestal van sociaal en beroepsmatige aard: minder goed kunnen functioneren. Daarnaast is het niet uitgesloten dat er termijn ook lichamelijk problemen kunnen ontstaan: letsels, slijtage of gebroken tanden, als gevolg van doorslikken van haren kan er anemie, bloedbraken, darmobstructies of zelfs darmperforatie met bloedingen ontstaan.

Behandeling

De meest aangewezen behandeling is cognitieve gedragstherapie aangevuld met ERP (= exposure met responspreventie). In grote lijnen bestaat de behandeling als deze bij een dwangstoornis.

De andere meest bekende voorbeelden van een dwangstoornis zijn de volgende:

• Smetvrees
• Controledwang
• Verzameldwang
• Morfodysfore stoornis (BDD of body dismorphic disorder)
• Excoriatiestoornis (huidpulkstoornis)