Sociale angst

Sociale angst (of sociale fobie) kenmerkt zich doordat men in situaties met andere mensen (vreemden en/of bekenden) bang is om bekeken te worden, te blozen, te trillen, te stotteren, kritiek te krijgen of de verkeerde dingen te doen of te zeggen. Allerlei sociale situaties worden hierdoor vermeden of men zoekt/bedenkt redenen/uitvluchten om ze te vermijden. Sommige mensen met een sociale fobie drinken dikwijls alcohol of gebruiken kalmeermiddelen om bepaalde situaties aan te kunnen.
Ook sociaal fobici hebben last van anticipatieangst.

Onder de sociale angst behoren enkele meest voorkomende fobieën zoals:

Tril- of beeffobie: men is dan bang in gezelschap te beven. Iedereen zou kunnen zien dat je beeft, waardoor je het idee krijgt dat anderen van je kunnen denken dat je onzeker bent. Het beven komt dan vaak voor in situaties zoals: op een receptie, bij een etentje, bij het schrijven terwijl men op je vingers kijkt.

Zweten: als mensen zien dat je zweet zou dit de indruk kunnen wekken dat je onzeker bent.

Blozen: iedereen bloost wel eens. Iemand met een sociale angst beschouwt blozen als 'onzekerheid'. Men is dan ook bang om te blozen.
Verkeerde dingen zeggen of doen of niet meer uit zijn woorden komen!

De meeste mensen met een sociale angst hebben een laag zelfbeeld en voelen zich minderwaardig en onzeker. Ze letten vooral op zaken die ze niet denken te kunnen.
Dikwijls is er sprake van een: verhoogd zelfbewustzijn, vermijding en geremd sociaal gedrag.

Verhoogd zelfbewustzijn en persoonlijkheid
U bent zich in sociale situaties overmatig bewust van zichzelf en u heeft dan te weinig aandacht voor de ander(en) of hetgeen er om u gebeurt (en voor de sociale taak). Dit verhoogde zelfbewustzijn voedt sociaal gerelateerde emoties als schaamte en verlegenheid. Dit geeft aanleiding tot negatieve zelfevaluatie en het zichzelf overmatig verantwoordelijk voelen (achten) voor de uitkomst van gebeurtenissen (en interfereert met het sociaal functioneren.)

Sociale angst is op zich maar een benoeming, geen etiket of label. Mensen met een sociale angst worden vaak gekenmerkt door hun specifieke opvattingen, houding en gedrag. Door hun sterk rechtvaardigheidsgevoel hebben ze vaak het idee dat de wereld om hun heen oneerlijk, corrupt, grof, immoreel en destructief is. Ze zijn vaak boos op anderen die in de belangstelling (willen) staan of ze kunnen heel jaloers zijn op anderen die 'het hebben gemaakt'. Opvallend is ook dat er bij mannen met een sociale angst vaak frustrerende, boze en onterechte opvattingen (en gevoelens) zijn ten aanzien van vrouwen (alle vrouwen zijn hetzelfde). Bij vrouwen is er dan het omgekeerde: 'alle mannen zijn hetzelfde'. Deze opvattingen (en soms zelfs overtuigingen) zorgen vaak voor relatieproblemen binnen een huwelijk of samenzijn. Mensen met een sociale angst hebben bepaalde opvattingen die het hun 'eigen leven' moeizaam, verterend en vereenzaamd maken. Dit in tegenspraak met hun vaak goed intellect, hun liefdevolle gevoelens voor dieren, kinderen, weerloze en arme mensen. Ze geven graag, zijn behulpzaam en zouden alles doen om anderen niet te beschamen, beledigen, te kwetsen of oneerzaam te behandelen. Deze tegenstellingen maken dat het voor hun zeer moeilijk een 'gelukkig' leven op te bouwen.
Een eerlijke en gedegen behandeling of coaching biedt hun een kans uit deze vicieuze cirkel te ontsnappen.

Vermijding: Uit angst voor de verwachte catastrofes (of mogelijk confronterende of beschamende gevolgen) vermijdt men bepaalde situaties of bepaald gedrag dat corrigerende of bekritiserende informatie zou kunnen geven.

Geremd sociaal gedrag: het hoge angstniveau verstoort het optimaal functioneren en leidt veelal tot geremd sociaal gedrag. Hierdoor zal men zichzelf meer negatief evalueren en zullen anderen minder positieve reacties geven dan wanneer men zonder angst zou functioneren. Dit laatste is dan weer een bevestiging van 'zie je wel...ze zullen wel denken'.

Dikwijls worden mensen met een sociale angst geadviseerd om een assertiviteitstraining te volgen. Op zich kan dit mogelijk iets meer zelfvertrouwen geven, echter eenmaal terug in de échte sociale situaties, hebben ze terug klachten en neiging om te vermijden. Bij een assertiviteitstraining wordt enkel aandacht gegeven aan het gedrag. De OORZAAK wordt echter niet aangepakt. Na een klachtgerichte cognitieve gedragstherapie kan een assertiviteitstraining wel een toevoegende waarde bieden. een assertiviteitstraining is dan ook een  vorm van gedragstherapie.

De veronderstelling dat hiervoor medicijnen bestaan die het probleem oplossen is ook onjuist. Medicatie kan enkel een ondersteunende bijdrage aan de cognitieve gedragstherapie leveren.

Belangrijk

Sociale angst ontwikkelt zich dikwijls al tijdens de kinderjaren. Al te vaak worden deze kinderen dan als 'verlegen' beschouwd, echter ze hebben er last van en lijden er vaak onder. Ze zijn dikwijls een prooi om gepest te worden, omdat ze zich niet durven te verweren. Ze kunnen weliswaar soms wel agressief reageren, hetgeen dan meer een vorm van onmacht en kwetsende gevoelens is. We horen dan ook wel eens dat een jongere zeer agressief op school reageerde met soms zeer ernstige gevolgen. de vraag die men zich dan kan stellen is: "heeft men het onderliggend probleem van de sociale angst tijdig herkend?"

Het is niet uitgesloten dat jongeren met een sociale angst zich vroegtijdig isoleren, weinig vrienden hebben. Ze doen heel erg hun best om iedereen te behagen of geliefd te worden.

Zelfdoding bij jongeren kan door een sociale angst getriggerd worden.

Ouders en leerkrachten hebben hierin een belangrijke taak om dit tijdig te herkennen zodat men tijdig dit probleem kan aanpakken.